در ماه رمضان چه تغذیه ای درست است و باید چگونه غذا خورد؟
در این مقاله سعی می کنیم از طریق پرسش و پاسخ با دکتر جلال حجازی متخصص تغذیه و عضو هیاًت علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان شما عزیزان را هر چه بهتر با این مقوله مهم آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
مطالعات مختلفی توسط محققین غیر مسلمان در این زمینه در کشورهای اروپایی بر روی جمعیت مسلمان و سالم این کشورها انجام شده است که به بررسی اثرهای این پدیده بر این جمعیت پرداخته است. هیچکدام از این مطالعات شواهدی دال بر مضر بودن روزه داری در ماه رمضان ارائه نکردند.
در فرایند رشد آنچه که مهم است کالری دریافتی و همینطور دریافت مواد مغذی کافی از جمله پروتئینها،کربوهیدراتها، چربیها، ویتامینها و مواد معدنی است، نه تعداد وعده های غذایی. اگر یک برنامه غذایی مناسب برای این افراد در ماه رمضان طراحی گردد، این امکان برای آنها به وجود میآید که در ساعت های بین افطار تا سحر نیازهای غذایی خود را تامین کنند.
مهمترین عارضه ای که در هنگام روزه داری ممکن است ایجاد شود، کاهش آب بدن یا دهیدراتاسیون میباشد و مطالعات نیز نشان میدهند که در هنگام روزه داری چند درصدی از آب خون کاهش مییابد. اما این میزان در افراد سالم نمیتواند عارضه ای به وجود بیاورد. اما برای افرادیکه در دماهای بسیار بالا اقدام به فعالیت شدید بدنی مینمایند، نیاز به مراقبت ویژه در این خصوص میباشد. مشکل بعدی که ممکن است بعضی افراد در ماه رمضان آن را تجربه کنند، احساس سردرد و بی حوصلگی میباشد که این عوارض معمولا در افرادی دیده میشود که عادت به استفاده از سیگار و یا مصرف چای یا قهوه در پیش از ماه رمضان دارند. بنابراین توصیه میگردد این افراد از چندین روز قبل از ماه رمضان به تدریج مصرف این مواد را کاهش دهند تا با شروع ایام روزه داری با عوارض جدی مواجه نشوند. دلیل بعدی این عوارض میتواند ناشی از به هم خوردن ساعات خواب افراد باشد که در این رابطه توصیه میگردد افراد در ماه رمضان استراحت کافی داشته باشند.
آیا روزه داری باعث کاهش وزن میشود؟
تغییرات وزنی افراد در طول روزه داری مربوط به کالری دریافتی آنان میباشد. بنابراین اینکه فردی در ماه رمضان دچار کاهش یا افزایش وزن می شود، مربوط به انتخاب های غذایی وی است. اگر چنانکه افراد بخواهند همان غذاهایی را که در قبل از ماه رمضان طی وعده های متعدد استفاده میکردند، به همان مقدار در ماه رمضان طی دو وعده استفاده نمایند، احتمالا با اضافه وزن مواجه خواهند شد، چراکه ما در هر وعده بخشی از کالری غذاها را به شکل حرارت دفع مینماییم و با کاهش تعداد وعده ها این اتلاف کالری کمتر خواهد شد.
مطالعات نشان میدهند که مصرف میوه ها، سبزیجات و لبنیات در طول این ماه در اکثر افراد کاهش مییابد، بنابراین اهمیت زیادی دارد که افراد این مواد غذایی را که سرشار از انواع ویتامینها، مواد معدنی و فیبری میباشند را به مقدار کافی در برنامه غذایی خود داشته باشند. استفاده از سبزیجات و میوه ها به دلیل داشتن فیبرهای محلول در وعده سحر میتواند ساعات بیشتری را در معده باقی بماند و در نتیجه فرد دیرتر احساس گرسنگی نماید. همچنین میتواند به حفظ آب بدن کمک نماید. به ویژه در طی روزهای گرم تامین مایعات کافی برای بدن از اهمیت به سزایی برخوردار است که توصیه میگردد مایعات کافی به جز چای پررنگ، نوشابه، قهوه و دلستر، به میزان کافی در فاصله افطار تا سحر استفاده شود. البته مصرف زیاد مایعات به صورت یکجا وهمراه با وعده غذایی توصیه نمیگردد. خوردن قندهای ساده نظیر انواع شیرینی های مربوط به این ماه (زولبیا، بامیه، شیشانداز، انواع مرباها، عسل و....) خصوصا در وعده سحر میتوانند با افزایش ناگهانی در میزان قند خون و در نتیجه ترشح انسولین باعث افت سریع قند خون شده و باعث احساس گرسنگی و ضعف شوند. همچنین با توجه به دارا بودن کالری و چربی بالا از تظر سلامت نیز مضر به حساب آمده و خوردن زیاد آنها توصیه نمیگردد.
این بیشتر بستگی به عادتهای غذایی افراد داشته، اما آنچه که حائز اهمیت است خوردن وعدههای غذایی حجیم در هیچ زمانی صحیح نیست و توصیه میگردد غذا در حجم کم و تعداد دفعات بیشتر استفاده گردد.
در کل، تغذیه در ماه رمضان با تغذیه افراد در سایر روزهای سال تفاوت چشمگیر ندارد و افراد نباید در این ماه دنبال مواد خارقالعاده باشند، فقط کافی است از مواد تازه و مقوی استفاده کنند.
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه عزیزان در این ماه مبارک و تنی سالم و دلی خوش.
کاوه هادیلو-دانشجوی پزشکی دانشگاه زنجان
ورود به حساب کاربری
